Παραπλανητικά συμπτώματα

Παραπλανητικά συμπτώματα ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ


Κάποιες φορές, ένα σύμπτωμα μπορεί να μας παραπλανήσει, να μη δούμε την πραγματική αιτία ασθενείας, να εφαρμόσουμε λάθος θεραπεία, ενώ το κακό αφήνεται ελεύθερο να κατατρώγει τον εξασθενημένο οργανισμό. Η σωστή διάγνωση εξαρτάται από τις γνώσεις, την τέχνη και τη φαντασία του θεραπευτή ή του παρατηρητή, και η θεραπεία πρέπει να παίρνει υπόψη την κατάσταση του ασθενούς. Τα τελευταία χρόνια, η πολιτική ζωή της Ελλάδας πλήττεται συνεχώς από εσφαλμένες διαγνώσεις και από λάθος πολιτικές.Ανέκαθεν, η δύναμη του Ελληνισμού βασίζεται στην εργατικότητα, τη φιλομάθεια, την αυτοπεποίθηση και την ακούραστη προσπάθεια να μάθουμε και να μοιραστούμε με άλλους τη γνώση – την εξωστρέφεια. Οι αρετές αυτές απαιτούν ισονομία, ίσες ευκαιρίες και αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο. Ο σκληρός αγώνας που δίνουν κάθε χρόνο τα παιδιά για να μπουν στα πανεπιστήμια αποδεικνύει ότι η εργατικότητα και η φιλοδοξία παραμένουν αμείωτες, όσες απογοητεύσεις και αν προβλέπουν μπροστά τους. Η αρρώστια της Ελλάδας είναι ότι η κοινωνία μας δεν επιβάλλει την ισότητα. Το πελατειακό σύστημα, η κομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, η υπονόμευση των θεσμών και η επιλεκτική εφαρμογή των νόμων εδραίωσαν μια κατάσταση όπου μικρές ομάδες μπορούσαν να πετυχαίνουν τους στόχους τους σε βάρος του συνόλου – με τους περισσότερους να το ανέχονται, είτε με την ελπίδα ότι και αυτοί θα έβρισκαν τρόπο να ωφεληθούν είτε από απόγνωση, πιστεύοντας ότι οι διαμαρτυρίες τους δεν θα άλλαζαν τίποτα. Ετσι μάθαμε να μην απαιτούμε αλλά και να μην προσφέρουμε όσα θα έπρεπε.

Η θεραπεία θα ήταν μια ριζική μεταρρύθμιση, όπου οι νόμοι θα εφαρμόζονταν σε κάθε περίπτωση, οι δημοκρατικοί θεσμοί θα λειτουργούσαν απρόσκοπτα, οι δημόσιοι λειτουργοί θα σέβονταν τους πολίτες και οι πολίτες τους δημόσιους λειτουργούς, όπου το κράτος θα συνέδραμε τον καθένα στην επιδίωξή του να πετύχει όσα μπορεί χωρίς αυτό να είναι σε βάρος κανενός άλλου· οι συνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι φτωχοί, οι άρρωστοι, οι φυλακισμένοι και κάθε ευάλωτη ομάδα θα μπορούσαν να πιστέψουν ότι οι υπηρεσίες του κράτους θα τους φρόντιζαν επαρκώς. Ο στόχος είναι δύσκολος αλλά η δημοκρατία και τα αγαθά της είναι μια συνεχή επιδίωξη.

Τα χρόνια του εύκολου χρήματος έκρυβαν τις πολλές αδυναμίες του κράτους και της κοινωνίας. Αλλά αρκούσε μόνο μια επίσκεψη σε κρατητήριο αστυνομικού τμήματος για να διαπιστώσει κανείς από τις συνθήκες ότι η κοινωνία μας βασιζόταν σε εγκληματική τσαπατσουλιά και αδιαφορία για την αξιοπρέπεια των κρατικών λειτουργών και των πολιτών. Η προχειρότητα, η ανευθυνότητα, η έλλειψη έγνοιας για τον διπλανό μας ήταν απολύτως αντίθετες με τις παραδόσεις μας αλλά διάχεαν όλο τον δημόσιο χώρο και διαστρέβλωναν τις έννοιες της αξιοπρέπειας και της αξίας - μαζί με την υποτίμηση τόσων άλλων λέξεων και αξιών.

Ετσι, όταν το κράτος μας εξόκειλε και έπρεπε να ζητήσουμε τη βοήθεια των εταίρων και δανειστών, όλοι κοιτάζαμε το μέγεθος του δημοσίου χρέους και όχι τόσο την ανάγκη να αναμορφώσουμε τον δημόσιο βίο, την οικονομία, και τη σχέση του καθενός με το κράτος και μεταξύ μας. Γι’ αυτό, η σκληρή λιτότητα και το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων έπεσαν σαν φαρμάκι πάνω σε έναν εξουθενωμένο οργανισμό. Οσο το κράτος και άλλες δομές της κοινωνίας δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν επαρκώς, τόσο μεγαλύτερες οι επιπτώσεις του προγράμματος. Κυβερνήσεις που δεν τολμούσαν να ταράξουν τη σχέση τους με ισχυρούς πολιτικούς πελάτες άφηναν το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στους αδύναμους, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης επένδυαν αποκλειστικώς στην ενθάρρυνση αισθημάτων αδικίας (είτε δικαίως, είτε αδίκως) σε κάθε κοινωνική και οικονομική ομάδα. Χωρίς να παρέχεται αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες, χωρίς εμπιστοσύνη στα προγράμματα, ήταν αδύνατον να εφαρμοστούν μεταρρυθμίσεις. Αυτό δεν σήμαινε ότι δεν τις είχαμε ανάγκη – αλλά ότι δεν ξέραμε γιατί και πώς θα τις εφαρμόζαμε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το κλίμα αποτυχίας του προγράμματος. Αλλά, ως κυβέρνηση, παγιδεύτηκε, πιστεύοντας ότι η αντίθεση στο «Μνημόνιο» και η κατοχή της «αλήθειας» επαρκούσαν για να αντικαταστήσουν μια αναγκαία πολιτική οικονομικής επανόρθωσης και δικαιοσύνης. Κάτω από την πίεση των ανυπόμονων εταίρων και των εσωκομματικών αρχιερέων της ιδεολογικής καθαρότητας, η κυβέρνηση δεν διανοείται να αναμετρηθεί με τα πραγματικά παθογόνα της Ελλάδας. Ετσι, αυτά θα μας καταπνίξουν όταν λήξει –όπως λήξει – η «διαπραγμάτευση». Στις εμμονές, στην αυθαιρεσία και, τελικώς, στην παραλυσία, η κυβέρνηση αυτή αποδεικνύεται άλλο ένα επικίνδυνο σύμπτωμα και όχι η θεραπεία.